Hiện nay có không ít mô hình nhượng quyền bị lợi dụng sai mục đích, biến thành “bẫy lùa gà” cho nhà đầu tư. Vì vậy, trước khi quyết định xuống tiền, đừng chỉ mơ mộng về lợi nhuận hàng tháng. Thay vào đó, hãy trang bị kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu bằng cách suy nghĩ thực tế hơn, dự đoán trước các tình huống xấu nhất có thể gặp phải để chuẩn bị kỹ càng hơn cho kế hoạch kinh doanh của mình.
1. Hợp đồng nhượng quyền thương hiệu là gì?
Hợp đồng nhượng quyền thương hiệu là thỏa thuận giữa bên nhượng quyền và bên nhận quyền, theo đó bên nhượng quyền cho phép bên nhận quyền được sử dụng toàn bộ hệ thống kinh doanh đã được chuẩn hóa, bao gồm thương hiệu, mô hình vận hành, công thức sản phẩm, chiến lược tiếp thị, quy trình đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật trong một phạm vi, địa bàn và thời gian nhất định, để kinh doanh sản phẩm hoặc dịch vụ theo đúng tiêu chuẩn của thương hiệu gốc.
2. Mẫu hợp đồng nhượng quyền cơ bản
Theo kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu, để đảm bảo quyền lợi và hạn chế rủi ro pháp lý trong quá trình hợp tác, hợp đồng nhượng quyền trà sữa cần được xây dựng đầy đủ với các điều khoản cốt lõi sau:
- Tên gọi và hình thức nhượng quyền thương mại: Hợp đồng cần nêu rõ loại hình nhượng quyền đang áp dụng, như nhượng quyền sơ cấp, thứ cấp, độc quyền hoặc không độc quyền.
- Nội dung và phạm vi nhượng quyền: Xác định rõ những quyền lợi và nghĩa vụ được chuyển giao, bao gồm phạm vi sử dụng thương hiệu, công thức, quy trình vận hành, hệ thống đào tạo, hỗ trợ marketing…
- Trách nhiệm đối với sản phẩm, dịch vụ cung ứng: Làm rõ nghĩa vụ của từng bên trong việc đảm bảo chất lượng hàng hóa, dịch vụ khi cung cấp đến tay người tiêu dùng.
- Thời hạn hiệu lực hợp đồng: Hợp đồng cần quy định rõ thời gian có hiệu lực, kèm theo các điều khoản về chấm dứt trước thời hạn hoặc gia hạn hợp đồng sau khi kết thúc.
- Chi phí, giá cả và nghĩa vụ thuế: Ghi rõ các khoản phí nhượng quyền, chi phí định kỳ (nếu có), tỉ lệ chia sẻ doanh thu và nghĩa vụ về thuế, lệ phí theo quy định của pháp luật.
- Phương thức và hình thức thanh toán: Nêu cụ thể cách thức thanh toán (tiền mặt, chuyển khoản…) và thời hạn thanh toán tương ứng với từng loại chi phí.
- Quyền và nghĩa vụ của các bên: Mỗi bên cần được xác định rõ vai trò, quyền lợi và trách nhiệm trong quá trình thực hiện hợp đồng.
- Kế hoạch và tiến độ triển khai: Bao gồm thời gian, địa điểm, và lộ trình cụ thể để triển khai hoạt động kinh doanh theo thỏa thuận.
- Tuyển dụng và đào tạo nhân sự: Quy định về việc tuyển dụng, đào tạo nhân viên nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ đồng bộ theo chuẩn thương hiệu.
- Cam kết thực hiện đúng hợp đồng: Các bên cần cam kết thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ theo hợp đồng, bảo vệ hình ảnh thương hiệu và tuân thủ quy định pháp luật.
- Chấm dứt và thanh lý hợp đồng: Nêu rõ các trường hợp dẫn đến chấm dứt hợp đồng, cách thức thanh lý tài sản, xử lý quyền lợi và nghĩa vụ còn tồn tại cũng như quy trình giải quyết tranh chấp.
- Xác nhận và chữ ký của các bên:Phần cuối hợp đồng phải có đầy đủ thông tin, chữ ký và con dấu (nếu có) của các bên tham gia nhằm đảm bảo giá trị pháp lý.
*Lưu ý: Từ những kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu cho thấy việc rà soát kỹ từng điều khoản trước khi ký kết là cực kỳ quan trọng. Một hợp đồng rõ ràng không chỉ là “lá chắn pháp lý”, mà còn là nền tảng giúp quan hệ hợp tác bền vững, ổn định và phát triển lâu dài.
3. Kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu: Những tư vấn pháp lý cần biết
Một phần quan trọng trong kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu, nhằm giúp bạn tránh rủi ro tài chính từ chính các điều khoản hợp đồng.
3.1. Yêu cầu và trách nhiệm của bên nhượng quyền
Theo quy định tại Điều 5 Nghị định 35/2006/NĐ-CP, được sửa đổi bởi Điều 8 Nghị định 08/2018/NĐ-CP, một trong những điều kiện tiên quyết để thương nhân có thể cấp quyền thương mại là: hệ thống kinh doanh dự kiến dùng để nhượng quyền phải hoạt động tối thiểu 1 năm.
Đây là điều kiện pháp lý duy nhất hiện hành, thay thế cho các thủ tục phức tạp và quy trình kiểm tra nhiều bước trước kia. Việc đơn giản hóa này được đánh giá là phù hợp với xu hướng kinh doanh linh hoạt và nhanh nhạy trong thời đại mới.
Từ góc độ kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu, điều này có nghĩa là bạn cần kiểm tra kỹ xem thương hiệu mà mình đang quan tâm đã có ít nhất một năm vận hành thực tế hay chưa. Đây không chỉ là vấn đề pháp lý, mà còn là yếu tố phản ánh mức độ ổn định và khả năng vận hành của mô hình giúp bạn tránh rủi ro khi hợp tác với một thương hiệu còn quá non trẻ.
3.2. Tiêu chuẩn và điều kiện của hệ thống nhượng quyền
Theo quy định mới nhất, hiện không còn bất kỳ yêu cầu bắt buộc nào liên quan đến ngành nghề đăng ký kinh doanh đối với hệ thống nhượng quyền. Trước đây, Điều 6 Nghị định 35/2006/NĐ-CP quy định rằng hệ thống nhượng quyền phải phù hợp với loại hình quyền thương mại đăng ký. Tuy nhiên, điều khoản này đã bị bãi bỏ theo Điều 9 Nghị định 08/2018/NĐ-CP, tạo điều kiện thông thoáng hơn cho hoạt động nhượng quyền.
Từ kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu, điều này đồng nghĩa với việc người mua cần chủ động đánh giá năng lực hoạt động thực tế của hệ thống, thay vì chỉ dựa vào ngành nghề đã đăng ký kinh doanh trên giấy tờ. Bởi lẽ, khi không còn ràng buộc về ngành nghề, rủi ro lựa chọn phải một hệ thống kém chuyên nghiệp là hoàn toàn có thể xảy ra nếu không được thẩm định kỹ càng.
3.3. Quyền sở hữu trí tuệ đối với thương hiệu và nhãn hiệu của bên nhượng quyền
Kinh nghiệm nhượng quyền thương hiệu cho thấy, việc đọc kỹ luật là điều vô cùng quan trọng. Theo Luật Sở hữu trí tuệ 2005, việc chuyển nhượng quyền sở hữu nhãn hiệu chỉ được coi là hợp pháp khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định sau đây:
- Việc chuyển nhượng chỉ được thực hiện trong phạm vi nhãn hiệu đã được bảo hộ.
- Quyền đối với chỉ dẫn địa lý không được phép chuyển nhượng.
- Tên thương mại chỉ có thể chuyển giao cùng với toàn bộ cơ sở kinh doanh liên quan.
- Quá trình chuyển nhượng không được làm phát sinh sự nhầm lẫn về đặc điểm hoặc nguồn gốc của sản phẩm mang nhãn hiệu.
- Bên nhận quyền chuyển nhượng phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện đăng ký nhãn hiệu theo quy định của pháp luật.
3.4. Cam kết bảo mật công thức và thông tin bí mật kinh doanh
Công thức trà sữa chính là “linh hồn” tạo nên dấu ấn độc đáo cho mỗi thương hiệu. Theo kinh nghiệm nhượng quyền, để bảo vệ tuyệt đối bí mật kinh doanh này, bên nhượng quyền cần triển khai một số biện pháp quan trọng sau:
- Xây dựng và ký kết các điều khoản bảo mật rõ ràng trong hợp đồng với bên nhận quyền.
- Hạn chế và kiểm soát chặt chẽ quyền truy cập vào công thức, chỉ cho phép những người có trách nhiệm được phép tiếp cận.
- Áp dụng các biện pháp bảo vệ vật lý đối với tài liệu liên quan đến công thức, đảm bảo an toàn tuyệt đối.
- Tổ chức đào tạo thường xuyên cho nhân viên về quy trình và tầm quan trọng của việc giữ bí mật thông tin.
- Thực hiện kiểm tra định kỳ để đảm bảo mọi cá nhân, bộ phận đều tuân thủ nghiêm ngặt các quy định bảo mật.
Việc duy trì bảo mật công thức không chỉ giữ gìn giá trị thương hiệu mà còn giúp thương hiệu giữ vững lợi thế cạnh tranh trên thị trường đầy biến động.
3.5. Thủ tục pháp lý đăng ký hoạt động nhượng quyền thương mại từ nước ngoài tại Việt Nam
Theo Điều 20 của Nghị định 35/2006/NĐ-CP, quy trình đăng ký nhượng quyền thương hiệu được thực hiện như sau:
- Doanh nghiệp nộp hồ sơ đăng ký đến Bộ Công Thương.
- Trong vòng 5 ngày làm việc kể từ khi nhận được hồ sơ hợp lệ, Bộ sẽ tiến hành đăng ký và thông báo kết quả cho doanh nghiệp.
- Nếu hồ sơ chưa đầy đủ hoặc cần bổ sung, cơ quan có thẩm quyền phải thông báo yêu cầu sửa đổi trong vòng 2 ngày làm việc.
- Thời gian xử lý hồ sơ sẽ không tính vào thời gian doanh nghiệp chỉnh sửa, bổ sung hồ sơ.
- Trường hợp từ chối đăng ký, cơ quan chức năng phải gửi thông báo bằng văn bản, kèm theo lý do cụ thể.
4. Kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu: Những rủi ro cần lưu ý
Khi quyết định mua nhượng quyền thương hiệu, nhà đầu tư cần nhận thức rõ về những rủi ro tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh và sự phát triển bền vững. Dưới đây là các loại rủi ro phổ biến thường gặp mà bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi xuống quyết định:
4.1. Rủi ro FOMO
Khi bạn cân nhắc mua nhượng quyền, thường sẽ được vẽ ra một bức tranh tài chính rất sáng sủa, kèm theo những lời cam kết nghe thật hấp dẫn và “dễ ăn”. Không ít người còn rơi vào trạng thái FOMO, sợ bỏ lỡ cơ hội “ngàn vàng” mà người khác sẽ giành mất nếu không nhanh tay.
Tuy nhiên, bạn cần giữ sự tỉnh táo và không nên vội tin hoàn toàn vào những lời tư vấn từ nhân viên kinh doanh, bởi họ có mục tiêu bán hàng rõ ràng.
Với kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu, điều quan trọng nhất là bạn nên tiếp cận trực tiếp những người đã và đang vận hành mô hình nhượng quyền của thương hiệu đó. Chính những người này mới là nguồn thông tin thực tế, đáng tin cậy nhất để bạn tham khảo trước khi quyết định đầu tư, giúp giảm thiểu rủi ro và đưa ra lựa chọn chính xác hơn.
4.2. Rủi ro phụ thuộc
Khi tham gia nhượng quyền, bạn gần như “đi trên đường ray” do thương hiệu mẹ đã vạch sẵn. Điều này vừa thuận lợi khi bạn không phải xây dựng từ đầu, mọi thứ đã được chuẩn hóa.
Tuy nhiên, bạn cũng sẽ bị giới hạn trong việc điều chỉnh mô hình kinh doanh vì phải tuân theo quy định và hướng dẫn của bên nhượng quyền.
Theo kinh nghiệm của nhượng quyền thương hiệu, mô hình này phù hợp với người mới bắt đầu nhưng có thể không phù hợp với người thích sáng tạo tự do.
4.3. Rủi ro hiệu ứng chuỗi
Bạn có thể vận hành cửa hàng của mình một cách chỉn chu, đúng quy trình, không sai sót. Nhưng khi đã là một phần trong hệ thống nhượng quyền, bạn không chỉ đang “sống cuộc đời của mình” mà còn phải gánh cả hình ảnh thương hiệu chung.
Nếu thương hiệu mẹ dính scandal, hoặc một cửa hàng khác trong chuỗi gây ra khủng hoảng, hiệu ứng domino sẽ lan nhanh. Cả hệ thống, trong đó có bạn đều có nguy cơ bị ảnh hưởng nặng nề.
Trong thời đại mạng xã hội, nơi mà chỉ cần một chiếc clip 30 giây là đủ tạo bão, các reviewer và hội nhóm review đông như quân Nguyên, sẵn sàng mổ xẻ từ món ăn đến thái độ nhân viên. Một sai sót từ nơi khác cũng có thể khiến khách hàng mất niềm tin vào cả chuỗi, dù bạn chẳng làm gì sai.
4.4. Rủi ro sức khỏe công ty mẹ
Không phải thương hiệu nào trông “hoành tráng” bên ngoài cũng thật sự vững vàng bên trong. Có những đơn vị nhượng quyền chạy chiến dịch rầm rộ, mở chuỗi liên tục, nhưng thực chất nền tảng tài chính lẫn vận hành còn rất chông chênh.
Nếu bản thân công ty mẹ còn đang loay hoay tự chống đỡ, thì rất khó để họ trở thành điểm tựa vững chắc cho các cửa hàng nhượng quyền. Bạn không thể kỳ vọng được hỗ trợ từ một hệ thống còn chưa tự đứng vững.
Kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu là đừng chỉ nhìn vào vỏ ngoài hào nhoáng mà hãy tìm hiểu kỹ nội lực và khả năng vận hành thực tế của thương hiệu trước khi quyết định “chung thuyền”.
4.5. Rủi ro sáng tạo
Khi đầu tư nhượng quyền, bạn có thể rất hiểu thị trường địa phương và muốn triển khai những ý tưởng riêng biệt để phục vụ khách hàng quanh mình. Thế nhưng, vì tính chất vận hành theo chuỗi, từ menu, sản phẩm đến các chiến dịch truyền thông đều được quy chuẩn chặt chẽ, bạn sẽ không có nhiều không gian để tự do sáng tạo hoặc triển khai những kế hoạch độc lập.
Nếu bạn là người luôn tràn đầy ý tưởng mới mẻ và thích tự do thể hiện cá tính trong kinh doanh, thì mô hình nhượng quyền có thể không phải lựa chọn phù hợp nhất dành cho bạn.
4.6. Rủi ro biên lợi nhuận
Khi thương hiệu có biên lợi nhuận quá thấp, việc bán nhượng quyền thực sự không phải là lựa chọn khôn ngoan, dù mô hình đó có lượng khách hàng đông đảo nhờ mức giá hấp dẫn. Với người mua nhượng quyền, rủi ro lớn nằm ở chỗ biên lợi nhuận vốn đã mỏng nay còn bị thu hẹp hơn nữa.
Lý do là bạn không chỉ phải chi tiền mua nguyên vật liệu theo chuẩn của thương hiệu mà còn phải trích một phần trăm doanh thu dưới dạng phí royal fee cho bên nhượng quyền. Kết quả là, khoản lợi nhuận thực tế sau cùng có thể rất hạn chế, khiến hoạt động kinh doanh khó duy trì bền vững.
>> Xem thêm: Kinh doanh nhượng quyền ít vốn – Cơ hội hay “Cái bẫy” ngọt ngào
4.7. Rủi ro cạnh tranh nội bộ
Chưa kịp đối phó với những áp lực từ đối thủ bên ngoài, thì “giặc bên trong” lại khiến bạn đau đầu không kém. Không phải tất cả, nhưng có không ít thương hiệu nhượng quyền mở cửa hàng quá dày đặc, khiến khoảng cách giữa các quán chỉ còn vài trăm mét.
Khi mật độ quán quá gần nhau như vậy, cuộc cạnh tranh không chỉ diễn ra với các đối thủ bên ngoài mà còn trở thành “cuộc chiến sinh tồn” nội bộ. Việc cạnh tranh nội bộ gay gắt như vậy chẳng khác nào bị “thập diện mai phục” khó mà thoát nổi.
Nhượng quyền là một công cụ kinh doanh rất hiệu quả. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của nhượng quyền thương hiệu, dù công cụ này mạnh mẽ đến đâu, thành công vẫn phụ thuộc lớn vào cách bạn sử dụng và mục tiêu đặt ra.
5. Kết luận
Nhượng quyền thương hiệu là con đường nhanh chóng để bạn tiếp cận thị trường với lợi thế thương hiệu sẵn có và hệ thống hỗ trợ bài bản. Tuy nhiên, Cooler City luôn nhấn mạnh, thành công không chỉ nằm ở việc chọn đúng thương hiệu mà còn phụ thuộc vào cách bạn vận hành và phát huy tối đa tiềm năng mô hình. Hãy áp dụng những kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu một cách tỉnh táo và sáng suốt để biến cơ hội thành bước đệm vững chắc trên hành trình khởi nghiệp của bạn.