Mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến nghe thì dễ nhưng nếu bước sai có thể trả giá rất đắt. Từ cam kết doanh thu ảo đến hợp đồng mập mờ, hàng loạt cái bẫy đang chờ người mới. Bài viết này sẽ chỉ ra 7 sai lầm chí mạng bạn cần tránh để không bị lỗ vốn đầu tư.
1. Mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến là gì?
Mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến (online franchise) là hình thức mà một cá nhân hoặc tổ chức (gọi là bên nhận nhượng quyền) sẽ mua quyền kinh doanh từ một thương hiệu đã có sẵn hệ thống vận hành online.
Ví dụ: Một thương hiệu trà sữa triển khai nhượng quyền online bằng cách cho phép bạn nhận đơn, bán hàng qua app, ship từ bếp trung tâm (cloud kitchen) đến tay khách hàng.
2. Những sai lầm cần tránh khi tham gia mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến
Dù nhượng quyền trực tuyến có vẻ hấp dẫn với chi phí thấp và tốc độ triển khai nhanh, nhưng nếu không cẩn trọng, bạn rất dễ “vấp ngã” ngay từ những bước đầu tiên. Dưới đây là những sai lầm phổ biến mà người mới thường mắc phải khi tham gia mô hình này, hãy đọc kỹ để tránh đi vào vết xe đổ của người đi trước.
2.1. Chọn thương hiệu theo cảm tính, không kiểm chứng thực tế
Nhiều người bắt đầu mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến chỉ vì… thấy người khác làm được. Họ bị cuốn theo những video doanh thu “nghìn đơn”, những lời quảng cáo hấp dẫn như “vốn nhỏ – lời to” mà quên mất rằng: một thương hiệu tốt với người khác chưa chắc phù hợp với mình. Không ít trường hợp chưa từng thử sản phẩm, chưa nói chuyện với ai từng nhượng quyền, thậm chí không rõ thương hiệu có bao nhiêu điểm bán thật nhưng vẫn vội vàng ký hợp đồng. Hệ quả là tiền mất, kinh doanh dở dang vì mô hình không như tưởng tượng.
Giải pháp là hãy tỉnh táo và kiểm chứng kỹ càng trước khi đầu tư. Tự mình trả lời một loạt câu hỏi như: “Tôi đã thử sản phẩm chưa?”, “Tôi có hiểu hệ thống vận hành không?”, “Đã nói chuyện với người từng nhượng quyền chưa?” Nếu hơn 3 câu trả lời là “chưa” thì đừng ký vội. Trong kinh doanh, cảm tính có thể khiến bạn trả giá rất đắt.
2.2. Không hiểu rõ mô hình vận hành nhượng quyền trực tuyến
Nhiều người bước vào mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến với suy nghĩ đơn giản: chỉ cần “bỏ tiền – có thương hiệu – rồi tự chạy”, mọi thứ sẽ đâu vào đấy. Đây là một lầm tưởng nguy hiểm. Nhượng quyền kinh doanh trực tuyến lại đòi hỏi người tham gia phải hiểu rõ cách thức vận hành từ xa, trên nền tảng số. Từ việc chốt đơn, xử lý đơn hàng, chăm sóc khách, chạy quảng cáo, xử lý phát sinh… tất cả đều phải có quy trình số hóa bài bản.
Rất nhiều người sau khi ký hợp đồng nhượng quyền thương hiệu mới ngỡ ngàng: không có form lên đơn, không có tài khoản quảng cáo riêng, không hiểu chăm khách ở đâu, đăng bài gì, kịch bản tư vấn ra sao. Kết quả là… vận hành hỗn loạn, vừa làm vừa đoán, tốn tiền mà không tạo ra doanh thu.
Điều quan trọng nhất khi cân nhắc tham gia mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến là phải hiểu rõ mình đang mua một hệ thống vận hành, không chỉ mua thương hiệu. Hãy hỏi kỹ: họ có đào tạo kỹ năng bán hàng online không? Có hệ thống CRM (quản lý khách hàng)? Có quy trình chốt đơn – hậu mãi? Có hỗ trợ kỹ thuật, quảng cáo, nội dung không? Và hơn hết, mô hình này có phù hợp với khả năng cá nhân của bạn không? Bởi nếu bạn không giỏi công nghệ, ngại xuất hiện trước ống kính hoặc không biết cách chạy quảng cáo thì mô hình nhượng quyền kinh doanh này sẽ trở thành gánh nặng thay vì cơ hội.
2.3. Tin vào cam kết doanh thu không kiểm chứng
“Cam kết hoàn vốn trong 3 tháng”, “Thu nhập thụ động 50 triệu/tháng” nghe rất hấp dẫn nhưng lại là cái bẫy ngọt ngào khiến nhiều người mất tiền oan. Trong mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến, doanh thu ảo được sử dụng như một “mồi câu” đầy hiệu quả. Rất nhiều đơn vị đưa ra những con số bắt mắt để thu hút người mới: doanh thu 100 triệu/tháng, lợi nhuận ròng 30 – 50%, hoàn vốn thần tốc chỉ sau vài tuần. Tuy nhiên, nếu những con số này không đi kèm với chứng cứ cụ thể, hợp đồng ràng buộc rõ ràng và bối cảnh thực tế minh bạch thì đó không phải là cơ hội mà là cạm bẫy.
Nhiều người nghe lời tư vấn, thấy bảng báo cáo doanh thu trên PowerPoint hoặc một vài ảnh chụp màn hình mờ mịt đã tin ngay và vội vã đầu tư. Nhưng sau khi vận hành mới phát hiện: thị trường khác nhau, vị trí khác nhau, kỹ năng cá nhân khác nhau, doanh thu đó không phải là doanh thu thực tế. Thậm chí có trường hợp không có bất kỳ điều khoản nào trong hợp đồng đề cập đến cam kết doanh thu hoặc nếu có thì cũng rất mơ hồ, không có điều kiện ràng buộc.
2.4. Không có kỹ năng marketing và bán hàng trực tuyến
Một trong những sai lầm chí mạng của nhiều người khi tham gia nhượng quyền trực tuyến là thiếu kỹ năng digital marketing cơ bản nhưng lại kỳ vọng có thể bán được hàng ngay sau khi đầu tư. Nếu bạn không biết chạy quảng cáo, không biết viết content, không biết tư vấn, không biết tối ưu đơn hàng thì dù thương hiệu có hot cỡ nào, bạn cũng rất dễ… đứng ngoài cuộc chơi.
Rất nhiều chủ đầu tư rơi vào tình trạng “mù mờ vận hành”: không biết target ai khi chạy ads, không biết nên đăng gì lên fanpage, cũng không biết trả lời khách thế nào để chốt đơn. Có người sợ cả livestream, ngại lên hình hoặc đơn giản là không quen giao tiếp với khách qua tin nhắn. Kết quả là mọi thứ đều chậm, đơn không về, không có khách, tiền quảng cáo đốt lên mà không thu được gì.
Giải pháp nằm ở việc nhìn thẳng vào năng lực bản thân: nếu bạn chưa từng làm kinh doanh trực tuyến hãy dành ít nhất 1 – 2 tuần để học cấp tốc các kỹ năng cơ bản như: viết bài bán hàng, chạy quảng cáo Facebook, sử dụng các nền tảng quản lý đơn. Nếu bạn không có thời gian học, hãy chọn những thương hiệu có hệ thống hỗ trợ mạnh: có đội ngũ marketing trung tâm, hỗ trợ setup quảng cáo, có thư viện nội dung sẵn, có kịch bản tư vấn, có công cụ tự động chốt đơn. Bởi vì trong môi trường kinh doanh nhượng quyền trực tuyến, kỹ năng không tốt = không có đơn, dù bạn có đầu tư bao nhiêu tiền đi nữa.
2.5. Không đọc kỹ hợp đồng nhượng quyền kinh doanh
Trong không ít trường hợp, sai lầm lớn nhất của người đầu tư nhượng quyền lại bắt đầu từ… một chữ ký vội vàng. Nhiều người khi được tư vấn nghe rất “mượt”: lãi nhanh, hệ thống có sẵn, hỗ trợ tận từ A – Z liền gật đầu ký ngay mà không đọc kỹ từng điều khoản. Kết quả là khi vận hành, mới “té ngửa” vì các khoản phí phát sinh không hề được nhắc kỹ từ đầu: nào là phí duy trì thương hiệu hàng tháng, phí sử dụng nền tảng công nghệ, phí bắt buộc đóng góp cho quảng cáo chung, v.v…
Tệ hơn, nhiều hợp đồng viết rất mơ hồ, không rõ ràng về trách nhiệm hai bên. Ví dụ: bên nhận nhượng quyền có quyền yêu cầu hỗ trợ kỹ thuật ở mức nào? Bên nhượng quyền có bắt buộc cung cấp đơn hàng hay không? Nếu doanh thu không đạt thì có được hỗ trợ gì không? Và đặc biệt, nếu xảy ra tranh chấp thì cơ chế giải quyết là gì? Không có điều khoản ràng buộc cụ thể, bên đầu tư rất dễ rơi vào thế bị động, vừa mất tiền, vừa không biết phải “đòi quyền lợi” ở đâu.
Những điều khoản cần đặc biệt lưu ý trong hợp đồng nhượng quyền:
- Phạm vi nhượng quyền và quyền lợi đi kèm: Có được độc quyền khu vực không? Có quyền sử dụng logo, hình ảnh, nền tảng công nghệ đến đâu?
- Các khoản phí rõ ràng: Phí khởi đầu: đã bao gồm những gì? Phí định kỳ: duy trì hệ thống, thương hiệu, công nghệ, marketing… Phí phát sinh: có bắt buộc tham gia chiến dịch quảng cáo chung? Tỷ lệ chia doanh thu (nếu có)?
- Cam kết và trách nhiệm hai bên: Bên nhượng quyền cam kết hỗ trợ những gì? Bên nhận quyền phải tuân thủ quy định nào? Có kiểm soát hoạt động không?
- Điều kiện chấm dứt hợp đồng: Khi nào bạn được đơn phương chấm dứt? Nếu chấm dứt trước thời hạn thì xử lý ra sao?
- Cơ chế xử lý tranh chấp và hoàn tiền: Có chính sách hoàn lại tiền không? Giải quyết tranh chấp thông qua trung gian hay tòa án?
2.6. Kỳ vọng quá cao, không có kế hoạch tài chính thực tế
Trong thị trường nhượng quyền kinh doanh, rất nhiều người bước vào với một tâm lý: “Chỉ cần đầu tư – ngồi chờ là có lời”. Họ kỳ vọng chỉ vài tuần sẽ thu hồi vốn, vài tháng là có lãi lớn. Nhưng thực tế thường không diễn ra nhanh như vậy. Mô hình nào cũng cần thời gian xây dựng, làm thương hiệu địa phương, thử nghiệm quảng cáo, tối ưu sản phẩm, học cách vận hành… Nếu bạn không chuẩn bị một kế hoạch tài chính đủ chặt, khả năng cao sẽ rơi vào trạng thái cạn vốn, hụt hơi, bỏ cuộc sớm.
Sai lầm nằm ở chỗ: nhiều người chỉ tính chi phí đầu tư ban đầu, mà quên tính chi phí vận hành liên tục như: tiền chạy quảng cáo mỗi ngày (có thể từ vài trăm nghìn đến vài triệu), phí nền tảng công nghệ, chăm sóc khách hàng, lưu trữ đơn, chi phí đóng gói, giao hàng, đổi trả, hoàn đơn, tiền hàng đầu vào (nếu cần nhập trước), khấu hao thiết bị.
Nếu không lường trước những chi phí này, bạn sẽ thấy dòng tiền “bốc hơi” rất nhanh mà không hiểu vì sao. Vấn đề không phải vì bạn làm sai, mà vì bạn chưa tính đủ.
Cách lập kế hoạch tài chính thực tế:
Bắt đầu từ chi phí “3 tầng”:
| Tầng chi phí | Mục đích | Ví dụ |
| Tầng 1: Thiết lập ban đầu | Đầu tư để có thể bắt đầu hoạt động | Gói nhượng quyền, thiết bị, đồng phục, nền tảng công nghệ |
| Tầng 2: Vận hành hàng tháng | Giữ cho hệ thống hoạt động đều đặn | Ads, nhập hàng, phí nền tảng, vận chuyển, chi phí xử lý đơn |
| Tầng 3: Dự phòng & phát triển | Xử lý tình huống bất ngờ, mở rộng quy mô | Chi phí phát sinh, nâng cấp quảng cáo, thuê cộng tác viên |
Bạn có thể dùng công thức tính lợi nhuận đơn giản sau:
Lợi nhuận/ngày = [Số đơn/ngày] × [Lãi ròng mỗi đơn] – [Chi phí ads/ngày]
→ Từ đó tính: Bao nhiêu đơn/ngày là hòa vốn? Bao lâu thu lại vốn ban đầu?
Lưu ý: Luôn dành ít nhất 10 – 15% quỹ vốn cho tầng 3, đây là “bộ giảm xóc” giúp bạn sống sót nếu thị trường biến động.
2.7. Không kiểm tra khả năng hỗ trợ sau khi nhượng quyền kinh doanh
Một trong những sai lầm nghiêm trọng nhưng lại rất thường gặp ở người mới bắt đầu mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến đó là chỉ quan tâm đến sản phẩm, thương hiệu và giá đầu tư mà quên mất yếu tố sống còn: hệ thống hỗ trợ sau khi nhượng quyền.
Không ít thương hiệu sau khi “bán xong franchise là xong”, bỏ mặc đối tác tự xoay xở. Kết quả là bạn sẽ rơi vào trạng thái “tự bơi giữa đại dương”, không biết bán hàng thế nào, không biết xử lý khủng hoảng ra sao, cũng chẳng có ai đồng hành khi doanh thu sụt giảm.
Dưới đây là 3 cách kiểm tra chất lượng hỗ trợ mà bạn nên làm trước khi đặt bút ký hợp đồng nhượng quyền kinh doanh:
- Hỏi những người đã nhượng quyền thương hiệu trước bạn: Tìm hiểu xem những người đã từng mở cửa hàng trước bạn họ được hỗ trợ thế nào, có được đào tạo bài bản không, khi gặp sự cố có ai đứng ra giải quyết không. Câu trả lời thực tế từ “người trong cuộc” luôn đáng tin hơn bất kỳ tài liệu quảng cáo nào.
- Tham gia group cộng đồng franchise của thương hiệu (nếu có): Quan sát các cuộc trò chuyện, xem thương hiệu có phản hồi nhanh không, có những hỗ trợ gì nổi bật, các đối tác có thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm, điều này cho thấy văn hóa hỗ trợ có thực sự tồn tại hay không.
- Đọc kỹ chính sách hỗ trợ sau nhượng quyền trong hợp đồng: Một thương hiệu chuyên nghiệp sẽ có chính sách hỗ trợ được văn bản hóa rõ ràng: bao gồm các hạng mục như huấn luyện vận hành, marketing, định kỳ kiểm tra chất lượng, hỗ trợ nguyên vật liệu, xử lý khủng hoảng… Nếu chỉ ghi vài dòng “sẽ hỗ trợ khi cần” thì bạn nên cân nhắc.
3. Cảnh báo nhanh: Dấu hiệu mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến “bánh vẽ”
Không phải mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến nào cũng đáng tin. Trên thực tế, có không ít mô hình được dựng lên như chiếc “bánh vẽ”: trông thì ngon nhưng lại… rỗng ruột. Những mô hình này đánh mạnh vào cảm xúc tạo ảo giác thành công dễ dàng nhưng lại thiếu nền tảng vận hành và cam kết thực tế.
Cam kết lợi nhuận quá đẹp: Nếu một thương hiệu hứa hẹn hoàn vốn trong 1 – 2 tháng, thu nhập thụ động hàng chục triệu mà không có con số kiểm chứng cụ thể thì hãy cảnh giác. Những lời quảng bá kiểu “làm chơi ăn thật”, “chỉ cần đăng bài là có đơn” thường là chiêu đánh vào lòng tham chứ không phải sự thật.
Tạo áp lực chốt sale nhanh: Khi một đơn vị nhượng quyền liên tục thúc ép bạn chốt ngay hôm nay mới được ưu đãi, khu vực của bạn chỉ còn đúng 1 suất, không chốt sớm sẽ mất cơ hội, đó là dấu hiệu của một chiến thuật bán hàng chứ không phải mô hình đầu tư minh bạch.
Không được trải nghiệm thật trước khi mua: Bạn hỏi trải nghiệm sản phẩm thì chỉ được gửi ảnh. Bạn muốn xem hệ thống vận hành thì họ bảo “bí mật nội bộ”. Bạn đề nghị xem tài liệu đào tạo thì được gửi vài slide PowerPoint. Một mô hình không cho bạn thấy cách họ vận hành thực tế thì khả năng cao là… họ không có gì để cho bạn xem.
Hợp đồng sơ sài, thiếu ràng buộc: Nhiều mô hình nhượng quyền kinh doanh “bánh vẽ” né tránh phần pháp lý bằng cách ký hợp đồng đơn giản hoặc tệ hơn là chỉ giao dịch qua chuyển khoản và email xác nhận. Không có điều khoản rõ ràng về trách nhiệm đôi bên, không có chính sách hoàn vốn, không có điều kiện rút lui, nghĩa là bạn đang bước vào cuộc chơi mà mình luôn ở thế bị động.
Không có hệ thống hậu thuẫn sau chuyển giao: Bạn có thể bắt đầu bán được vài đơn đầu nhưng nếu không có người đồng hành, hỗ trợ xử lý sự cố, tối ưu quảng cáo, cập nhật chiến dịch… thì bạn sẽ sớm “đuối sức”. Mô hình nhượng quyền thực sự chuyên nghiệp phải có hệ thống hỗ trợ liên tục không phải kiểu “bán franchise xong là mất hút”.
>> Xem thêm: Kinh nghiệm mua nhượng quyền thương hiệu: 7 điều phải biết trước khi xuống tiền
4. Kết luận
Mô hình kinh doanh nhượng quyền trực tuyến có thể là cánh cửa dẫn đến tự do tài chính, nhưng chỉ khi bạn bước vào đúng cửa. Những sai lầm nêu trên không chỉ phổ biến, mà còn đủ sức “đốt cháy” cả giấc mơ kinh doanh nếu bạn không tỉnh táo. Vì vậy, trước khi xuống tiền hãy dừng lại một nhịp để kiểm chứng mọi thứ: từ thương hiệu, mô hình vận hành, hợp đồng, kỹ năng bản thân cho đến hệ thống hỗ trợ lâu dài.
Cooler City luôn chủ động chia sẻ thông tin minh bạch và hỗ trợ tận tâm để bạn tự tin đưa ra quyết định đúng đắn cho hành trình kinh doanh của mình.