Thí điểm 5 vùng phát thải thấp là bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xanh tại Việt Nam. Với ngành F&B – lĩnh vực có chuỗi cung ứng rộng, bao bì sử dụng lớn và tần suất phục vụ cao – sự thay đổi này không chỉ mang tính bắt buộc mà còn mở ra những cơ hội mới. Vậy, việc triển khai vùng phát thải thấp sẽ ảnh hưởng thế nào đến chi phí, hoạt động và định hướng phát triển của doanh nghiệp F&B trong tương lai? Cùng Cooler City tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
1. Khu phát thải thấp là gì?
Khu phát thải thấp (Low Emission Zone – LEZ) là khu vực được chính quyền thiết lập với mục tiêu kiểm soát và giảm thiểu lượng khí thải gây ô nhiễm, đặc biệt từ giao thông và hoạt động sản xuất – kinh doanh. Trong những khu vực này, các phương tiện và cơ sở sản xuất phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt, nếu không sẽ bị hạn chế hoặc áp dụng mức phí cao hơn.
Tại Việt Nam, việc thí điểm 5 vùng phát thải thấp là một bước đi mới, nhằm hướng đến mục tiêu dài hạn là phát thải ròng bằng không theo cam kết quốc tế. Đối với ngành F&B, điều này không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn mở ra cơ hội định hình lại mô hình kinh doanh bền vững, phù hợp với xu hướng tiêu dùng mới.
2. Mục tiêu của việc thí điểm 5 vùng phát thải thấp
Việc thí điểm vùng phát thải thấp không chỉ là động thái vì môi trường, mà là chiến lược từng bước điều chỉnh cách vận hành đô thị và kinh doanh. Dưới đây là những mục tiêu cụ thể được thể hiện trong các văn bản và đề án tại Hà Nội:
Cải thiện chất lượng không khí & giảm ô nhiễm đô thị
- Hà Nội đã thông qua Nghị quyết 47/2024/NQ-HĐND quy định thực hiện vùng phát thải thấp, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, nhằm xác định các khu vực có ô nhiễm cao, hạn chế các phương tiện gây phát thải nặng, từ đó kiểm soát ô nhiễm không khí trong các vùng lõi đô thị.
- Cụ thể, các chỉ số ô nhiễm như PM₂.₅, NO₂, tổng bụi lơ lửng (TSP) được xem xét khi xác định vùng phát thải thấp.
Thực hiện lộ trình chuyển đổi phương tiện xanh & giảm phương tiện nhiên liệu hóa thạch
- Một trong những biện pháp được nêu trong Nghị quyết 47 là cấm hoặc hạn chế phương tiện không đáp ứng tiêu chuẩn khí thải, như xe tải dầu diesel, xe xăng ô tô/mô tô không đạt chuẩn mức khí thải 4 hoặc mức 2 tùy loại.
- Tại TP. HCM, đề án củng đề xuất từ 2026, vùng trung tâm sẽ hạn chế xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch, và đến năm 2027 sẽ bắt đầu kiểm định khí thải xe máy trở thành bắt buộc.
Cấu trúc đô thị phát thải thấp & khuyến khích hành lang xanh
Thí điểm vùng phát thải thấp còn nhằm hướng đô thị về mô hình xanh – giảm phụ thuộc giao thông cá nhân, thúc đẩy giao thông công cộng, tuyến đường đi bộ, cây xanh và thiết kế hạ tầng hỗ trợ không khí sạch. Hà Nội xác định vùng phát thải thấp nên ở các khu vực “vùng bảo vệ nghiêm ngặt, vùng hạn chế phát thải” theo quy hoạch Thủ đô đến 2030 và 2050.
Tạo khu vực thử nghiệm chính sách trước khi nhân rộng
- Hà Nội chọn Hoàn Kiếm, Ba Đình làm vùng thí điểm ban đầu từ 2025 đến 2030, rồi nhân rộng ra các quận, vùng đô thị khác sau khi đánh giá hiệu quả.
- Việc thí điểm giúp chính quyền và cộng đồng rà soát, điều chỉnh chính sách, xác định giải pháp hợp lý trước khi áp dụng rộng rãi.
Định hình tâm lý tiêu dùng và nhận thức xã hội về phát thải thấp
Một mục tiêu dài hạn là thay đổi hành vi: khuyến khích người dân và doanh nghiệp ưu tiên phương tiện, sản phẩm ít phát thải – tạo tiền đề cho môi trường kinh doanh xanh. Việc giới hạn phương tiện gây ô nhiễm trong vùng phát thải thấp có thể thúc đẩy người dân chọn xe điện, phương tiện công cộng hoặc các phương tiện thân thiện môi trường.
3. Ảnh hưởng khi thí điểm 5 vùng phát thải thấp đến ngành F&B
3.1. Chi phí vận hành và logistics
Việc triển khai thí điểm 5 vùng phát thải thấp sẽ tác động trực tiếp đến chuỗi cung ứng và logistics của ngành F&B. Do quy định hạn chế phương tiện phát thải cao lưu thông trong các khu vực này, doanh nghiệp sẽ phải cân nhắc thay đổi phương tiện vận tải sang xe điện, xe hybrid hoặc các giải pháp vận chuyển thân thiện môi trường hơn. Điều này có thể khiến chi phí đầu tư ban đầu và chi phí vận hành tăng trong ngắn hạn.
Bên cạnh đó, việc vận chuyển nguyên liệu và phân phối hàng hóa vào khu phát thải thấp sẽ cần tuân thủ các quy định mới, kéo theo chi phí điều chỉnh lộ trình, kho bãi, cũng như thời gian giao hàng. Tuy nhiên, về lâu dài, nếu doanh nghiệp F&B thích ứng tốt, chi phí vận hành có thể giảm nhờ tiết kiệm nhiên liệu, ưu đãi thuế hoặc chính sách hỗ trợ từ Nhà nước cho phương tiện xanh và hoạt động logistics bền vững.
3.2. Yêu cầu về bao bì và xử lý rác thải
Trong bối cảnh thí điểm 5 vùng phát thải thấp, ngành F&B sẽ phải đối mặt với các quy định nghiêm ngặt hơn về bao bì và quản lý rác thải. Các doanh nghiệp khó có thể tiếp tục sử dụng bao bì nhựa dùng một lần hoặc vật liệu khó phân hủy, thay vào đó cần chuyển sang bao bì sinh học, tái chế hoặc thân thiện với môi trường. Đây không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là xu thế tiêu dùng bền vững, đặc biệt trong các khu vực hạn chế phát thải.
Ngoài bao bì, việc xử lý rác thải cũng sẽ bị giám sát chặt chẽ hơn. Doanh nghiệp F&B phải đầu tư vào hệ thống phân loại rác tại nguồn, hợp tác với các đơn vị thu gom – tái chế chuyên trách, đồng thời nâng cao quy trình quản lý chất thải hữu cơ để hạn chế khí thải phát sinh.
Điều này có thể làm tăng chi phí vận hành ban đầu, nhưng đổi lại sẽ nâng cao hình ảnh thương hiệu và tạo lợi thế cạnh tranh trong dài hạn khi người tiêu dùng ngày càng ưu tiên lựa chọn các doanh nghiệp “xanh”.
3.3. Thay đổi thói quen tiêu dùng trong vùng phát thải thấp
Khi các vùng phát thải thấp được thí điểm, hành vi tiêu dùng trong ngành F&B chắc chắn sẽ thay đổi theo hướng bền vững hơn. Người dân sống và làm việc trong khu vực này sẽ dần quen với việc mang theo bình cá nhân, túi vải hoặc sử dụng dịch vụ giao hàng bằng phương tiện thân thiện môi trường.
Điều này không chỉ xuất phát từ yêu cầu pháp lý, mà còn từ sự dịch chuyển trong nhận thức của khách hàng – họ trở nên ưu tiên lựa chọn các thương hiệu “xanh”, sử dụng bao bì tái chế hoặc giảm thiểu rác thải.
Bên cạnh đó, các sản phẩm có nhãn “thân thiện môi trường”, “carbon thấp” hay “phát thải ròng bằng 0” sẽ có lợi thế cạnh tranh đáng kể. Trong dài hạn, thói quen tiêu dùng mới này có thể trở thành chuẩn mực, buộc các doanh nghiệp F&B không chỉ thay đổi để đáp ứng quy định, mà còn phải sáng tạo trong việc đưa ra giải pháp vừa tiện lợi vừa bền vững cho khách hàng.
3.4. Tác động đến chiến lược phát triển thương hiệu
Việc thí điểm 5 vùng phát thải thấp không chỉ đặt ra những yêu cầu tuân thủ pháp lý, mà còn tạo ra “bài toán thương hiệu” cho các doanh nghiệp F&B. Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến yếu tố xanh – sạch – bền vững, thương hiệu nào chứng minh được cam kết giảm phát thải, minh bạch về chuỗi cung ứng và tiên phong trong đổi mới bao bì sẽ chiếm được niềm tin của khách hàng.
Đây cũng là cơ hội để các thương hiệu tái định vị, xây dựng hình ảnh gắn liền với trách nhiệm xã hội và phát triển bền vững. Những thông điệp như “F&B xanh”, “Zero waste”, “Net zero” sẽ không còn chỉ là chiến dịch truyền thông ngắn hạn, mà trở thành trụ cột dài hạn trong chiến lược thương hiệu. Nếu làm tốt, doanh nghiệp không chỉ đáp ứng chính sách môi trường, mà còn tạo nên lợi thế cạnh tranh bền vững, thu hút cả khách hàng lẫn nhà đầu tư.
4. Cơ hội và thách thức đối với ngành F&B
4.1. Cơ hội
Thúc đẩy chuyển đổi xanh và nâng cao giá trị thương hiệu
Việc thí điểm 5 vùng phát thải thấp buộc doanh nghiệp F&B phải cải tiến toàn diện từ quy trình vận hành, lựa chọn nguyên liệu đến bao bì sản phẩm. Đây là cơ hội để các thương hiệu khẳng định cam kết với phát triển bền vững – yếu tố ngày càng được khách hàng trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z và Millennials.
Một thương hiệu “xanh” không chỉ dễ dàng giữ chân khách hàng hiện tại mà còn tạo lợi thế cạnh tranh trong thu hút nhóm khách hàng có ý thức tiêu dùng bền vững.
Mở rộng hợp tác và tiếp cận nguồn vốn quốc tế
Các quỹ đầu tư và tổ chức tài chính hiện ưu tiên rót vốn vào doanh nghiệp tuân thủ tiêu chuẩn ESG. Khi ngành F&B tại Việt Nam dịch chuyển theo yêu cầu phát thải thấp, đây là cơ hội để nhiều thương hiệu trong nước thu hút vốn ngoại, đồng thời mở rộng khả năng hợp tác với các tập đoàn toàn cầu.
Tiến gần hơn đến chuẩn mực quốc tế
Nhiều quốc gia phát triển đã áp dụng vùng phát thải thấp hoặc chính sách carbon tax. Do đó, khi doanh nghiệp Việt Nam thích ứng ngay từ giai đoạn thí điểm, họ sẽ có lợi thế cạnh tranh lớn khi xuất khẩu sản phẩm F&B hoặc tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
4.2. Thách thức
Chi phí chuyển đổi và tuân thủ cao
Doanh nghiệp phải đầu tư vào hệ thống logistics xanh (xe điện, phương tiện phát thải thấp), thay đổi bao bì sang vật liệu tái chế hoặc phân hủy sinh học, cũng như nâng cấp công nghệ xử lý rác thải. Đây là gánh nặng không nhỏ đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành F&B, vốn đã phải đối mặt với biên lợi nhuận mỏng.
Áp lực vận hành trong khu phát thải thấp
Các vùng phát thải thấp thường giới hạn phương tiện vận chuyển và loại hình bao bì. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải tái cấu trúc chuỗi cung ứng, dẫn đến gián đoạn trong vận hành hoặc tăng chi phí logistics. Những thương hiệu không kịp thích ứng có nguy cơ mất thị phần tại các khu vực này.
Nguy cơ bị đào thải nếu không kịp chuyển đổi
Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến “dấu chân carbon” của sản phẩm, các thương hiệu tiếp tục phụ thuộc vào nhựa dùng một lần, chưa có chiến lược tái chế rõ ràng sẽ nhanh chóng bị khách hàng quay lưng. Nguy cơ lớn hơn là sự rút lui của các nhà đầu tư, bởi doanh nghiệp không đáp ứng tiêu chuẩn môi trường.
Thiếu hành lang pháp lý rõ ràng trong giai đoạn đầu
Do mới ở giai đoạn thí điểm, cơ chế kiểm tra – giám sát – xử phạt có thể chưa đồng bộ, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc xác định chuẩn mực áp dụng. Điều này tạo ra rủi ro pháp lý nếu doanh nghiệp không theo kịp sự điều chỉnh của chính sách.
Xem thêm: Hộ Kinh Doanh Bỏ Thuế Khoán: Ngành F&B Bị Ảnh Hưởng Từ Nghị Định 70/2025 Từ 1/6/2025 Như Thế Nào?
5. Lời khuyên dành cho doanh nghiệp F&B
Việc triển khai thí điểm 5 vùng phát thải thấp không chỉ là yêu cầu tuân thủ pháp lý mà còn là cơ hội để doanh nghiệp F&B tái định hình mô hình phát triển theo hướng bền vững. Dưới đây là những định hướng quan trọng:
Đầu tư vào chuỗi cung ứng xanh
Doanh nghiệp cần tính toán lại hệ thống logistics, ưu tiên phương tiện vận chuyển điện, xe hybrid hoặc các giải pháp vận tải phát thải thấp. Việc hợp tác với nhà cung cấp nguyên liệu trong khu vực gần kề cũng giúp giảm chi phí ẩn, chi phí vận chuyển, đồng thời tối ưu dấu chân carbon của toàn chuỗi giá trị.
Chuyển đổi bao bì và quản lý rác thải
Bao bì nhựa dùng một lần sẽ ngày càng bị siết chặt trong khu phát thải thấp. Do đó, doanh nghiệp nên sớm đầu tư vào các giải pháp bao bì phân hủy sinh học, tái chế hoặc có thể tái sử dụng. Song song, cần thiết lập quy trình thu hồi – phân loại – xử lý rác thải ngay tại cửa hàng để đáp ứng quy định môi trường và tạo hình ảnh thương hiệu có trách nhiệm.
Xây dựng chiến lược thương hiệu xanh
Người tiêu dùng trong khu phát thải thấp có xu hướng chọn thương hiệu gắn liền với giá trị bền vững. Vì vậy, thay vì coi đây là gánh nặng chi phí, doanh nghiệp nên tận dụng để truyền thông mạnh mẽ về hình ảnh “thương hiệu xanh”, nhấn mạnh cam kết giảm phát thải và đóng góp cho cộng đồng. Điều này không chỉ thu hút khách hàng trẻ mà còn tạo lợi thế khi tiếp cận vốn đầu tư.
Chủ động nắm bắt chính sách và hành lang pháp lý
Các quy định liên quan đến phát thải, bao bì, vận chuyển có thể thay đổi nhanh trong giai đoạn thí điểm. Doanh nghiệp F&B cần theo dõi sát các văn bản hướng dẫn, đồng thời chủ động làm việc với hiệp hội ngành hàng và cơ quan quản lý để nắm rõ nghĩa vụ cũng như tránh rủi ro pháp lý.
Tận dụng công nghệ và đổi mới mô hình kinh doanh
Ứng dụng công nghệ số trong quản lý chuỗi cung ứng, dự báo nhu cầu và tối ưu tồn kho sẽ giúp doanh nghiệp giảm lãng phí – vốn là nguyên nhân lớn gây phát thải. Ngoài ra, mô hình kinh doanh dựa trên kinh tế tuần hoàn (ví dụ: đổi cốc hoàn tiền, ưu đãi cho khách mang bình cá nhân) có thể trở thành lợi thế cạnh tranh trong khu vực phát thải thấp.
Lời kết:
Thí điểm 5 vùng phát thải thấp không đơn thuần là một chính sách môi trường, mà là cú hích để ngành F&B chuyển đổi sang mô hình bền vững hơn. Doanh nghiệp nào nhanh nhạy thích ứng sẽ không chỉ đáp ứng quy định pháp lý mà còn tận dụng được lợi thế cạnh tranh, xây dựng thương hiệu xanh trong mắt người tiêu dùng. Đây chính là thời điểm để F&B tái cấu trúc, sáng tạo và khẳng định vị thế trong kỷ nguyên phát thải thấp.
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết, đừng quên ghé thăm website COOLERCITY.VN để khám những thông tin mới nhất về thị trường F&B và mô hình kinh doanh nhượng quyền ngành hàng đồ uống nhé!
Bạn có thể liên hệ Hotline: 0889.670.888 hoặc liên hệ Facebook Cooler City – Icecream & Tea để được tư vấn và đặt hàng nhanh trong thời gian nhanh nhất.