Các mô hình kinh doanh F&B đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ trong năm 2025 – khi thói quen tiêu dùng thay đổi, công nghệ bùng nổ, và sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Bức tranh ngành ẩm thực – đồ uống không chỉ phản ánh xu hướng tiêu dùng, mà còn là chỉ dấu rõ nét cho khả năng thích nghi và sáng tạo của doanh nghiệp. Vậy đâu là mô hình F&B đang lên ngôi? Xu hướng kinh doanh nào đáng đầu tư trong giai đoạn tới? Và làm sao để chọn đúng mô hình giữa hàng loạt biến động của thị trường? Cùng Cooler City tìm hiểu trong bài viết!
1. Mô hình kinh doanh F&B là gì?
F&B – viết tắt của cụm từ Food and Beverage Service – là khái niệm dùng để chỉ toàn bộ hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực ẩm thực và dịch vụ ăn uống. Ngành F&B bao gồm nhiều mô hình khác nhau như: nhà hàng, quán ăn, quán cà phê, cửa hàng thức ăn nhanh, quán bar, quán rượu, đến các dịch vụ ăn uống tại khách sạn, khu nghỉ dưỡng…
Xét về lịch sử, mô hình kinh doanh F&B đã tồn tại từ rất lâu – có thể kể từ thời Trung Cổ với sự xuất hiện phổ biến của quán trọ, quán ăn và quán rượu tại khắp các thị trấn và vùng miền.
Tuy nhiên, khái niệm ngành F&B chỉ thực sự được định hình rõ nét từ thế kỷ 19 – khi Nicholas Appert phát minh ra công nghệ đồ hộp và Louis Pasteur giới thiệu kỹ thuật tiệt trùng (Pasteurisation). Những phát minh này đã mở ra khả năng bảo quản thực phẩm lâu dài và an toàn hơn, góp phần thúc đẩy sự phát triển của các cơ sở kinh doanh ẩm thực chuyên nghiệp.
Bước sang thế kỷ 20, ngành F&B đạt đến bước ngoặt lớn với sự ra đời của các chuỗi thức ăn nhanh như McDonald’s, KFC, Burger King… Những thương hiệu này không chỉ làm thay đổi thói quen ăn uống của hàng triệu người trên toàn thế giới mà còn góp phần phổ biến thuật ngữ “Fast Food” và “F&B” một cách rộng rãi.
2. Tổng quan thị trường F&B tại Việt Nam đến đầu năm 2025
Ngành F&B tại Việt Nam bước vào năm 2025 với nhiều tín hiệu tích cực về tăng trưởng, tuy nhiên cũng phải đối mặt với không ít thách thức nội tại. Dưới đây là cái nhìn tổng quan về cơ hội và khó khăn mà ngành đang trải qua.
2.1. Tiềm năng phát triển vẫn rất rộng mở
Báo cáo Thị trường Kinh doanh Ẩm thực Việt Nam 2024 do iPOS.vn phối hợp cùng Nestlé Việt Nam và VIRAC thực hiện, khảo sát hơn 4.000 nhà hàng/café và 4.453 thực khách trên toàn quốc, kết hợp với phỏng vấn gần 100 chuyên gia F&B.
Tính đến cuối năm 2024, Việt Nam có khoảng 323.010 cửa hàng F&B, tăng 1,8% so với năm 2023. Doanh thu toàn ngành đạt 688,8 nghìn tỷ đồng, tăng 16,6% so với cùng kỳ.
Dù doanh thu tăng, chỉ 25,5% doanh nghiệp có doanh thu ổn định, và chỉ 14,7% ghi nhận tăng trưởng. Trước áp lực giá nguyên vật liệu, gần 50% doanh nghiệp dự kiến tăng giá trong năm 2025.
Từ phía người tiêu dùng, 70% có thói quen ăn ngoài vào cuối tuần, với ưu tiên chất lượng tốt, giá hợp lý. Đặc biệt, tỷ lệ tiêu dùng đồ uống thường xuyên (3–4 lần/tuần) đã tăng gấp đôi, từ 17,4% (2023) lên 32,8% (2024). Tuy nhiên, 52,3% người dùng vẫn ưu tiên chọn đồ uống dưới 35.000 VNĐ, cho thấy chi tiêu tiết kiệm vẫn là xu hướng đồ uống giới trẻ hiện nay.
2.2. Những thách thức không thể bỏ qua
- Cạnh tranh khốc liệt & thị trường bão hòa cục bộ: Theo thống kê, trung bình mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 4.000 – 7.000 nhà hàng, quán ăn mới ra đời. Đây là con số cho thấy sức hấp dẫn của ngành, nhưng đồng thời cũng phản ánh áp lực lớn về cạnh tranh.
- Khủng hoảng nhân lực trong ngành dịch vụ: Nhiều lao động đã chuyển ngành hoặc nghỉ việc sau giai đoạn khó khăn vì dịch bệnh. Tình trạng tuyển dụng vội vàng, thiếu đào tạo bài bản đã dẫn đến việc suy giảm chất lượng dịch vụ – điều rất dễ ảnh hưởng đến hình ảnh thương hiệu trong mắt khách hàng.
- Thách thức về khẩu vị và thị hiếu tiêu dùng: Phần lớn người tiêu dùng Việt vẫn dành ưu tiên cho những món ăn hợp khẩu vị Á Đông, đậm đà bản sắc truyền thống. Những thương hiệu mới nếu không có sự nghiên cứu kỹ về khẩu vị địa phương hoặc chỉ mang phong cách phương Tây hiện đại dễ rơi vào cảnh “đẹp nhưng không đắt khách”.
- Bài toán tài chính & sự đồng nhất khi mở rộng quy mô: Mở rộng chuỗi – đặc biệt là theo mô hình kinh doanh nhượng quyền ít vốn – hiện đang là xu hướng phổ biến giúp tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất mà nhiều chuỗi gặp phải chính là sự thiếu đồng nhất trong trải nghiệm khách hàng.
3. Các mô hình kinh doanh F&B nổi bật tại Việt Nam
Ngành F&B tại Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của nhiều mô hình kinh doanh đa dạng, từ truyền thống đến hiện đại. Dưới đây là các mô hình kinh doanh F&B phổ biến và tiềm năng đang được áp dụng rộng rãi trong thị trường nội địa.
3.1. Mô hình nhượng quyền thương hiệu (Franchise)
Đây là lựa chọn hàng đầu của nhiều cá nhân và doanh nghiệp muốn gia nhập thị trường F&B với rủi ro thấp. Thay vì tự xây dựng thương hiệu từ đầu, nhà đầu tư có thể tận dụng nền tảng có sẵn từ bên nhượng quyền: tên tuổi thương hiệu, công thức chế biến, quy trình vận hành, và hỗ trợ truyền thông – tiếp thị.
Ưu điểm lớn nhất là khả năng rút ngắn thời gian gia nhập thị trường, nhưng nhà đầu tư cần chú ý đến các điều khoản hợp đồng và chi phí phát sinh để đảm bảo hiệu quả lâu dài. Mô hình này đặc biệt phù hợp với người mới, vốn không quá lớn nhưng muốn có định hướng vận hành bài bản.
3.2. Mô hình bán mang đi (Take-away)
Take-away là hình thức kinh doanh tập trung vào phục vụ khách hàng mua mang đi, thường triển khai ở quy mô nhỏ như kiosk, xe đẩy hoặc cửa hàng nhỏ tại các vị trí đông dân cư (gần văn phòng, trường học, khu công nghiệp…).
Ưu điểm chính là tiết kiệm chi phí mặt bằng và nhân sự. Tuy nhiên, để cạnh tranh được trong phân khúc có tỷ lệ “đổi quán” cao, bạn cần đầu tư vào tốc độ phục vụ, chất lượng sản phẩm và bao bì đóng gói chuyên nghiệp.
3.3. Mô hình “Farm to Table”
Đây là mô hình ngày càng được ưa chuộng trong nhóm khách hàng quan tâm đến sức khỏe và an toàn thực phẩm. Toàn bộ nguyên liệu được truy xuất nguồn gốc rõ ràng từ các nông trại sạch, chế biến tươi mới và thường đi kèm hình thức bếp mở (open kitchen) để tăng mức độ minh bạch và xây dựng niềm tin.
Mô hình này yêu cầu kiểm soát chuỗi cung ứng nghiêm ngặt, chi phí đầu vào cao hơn nhưng mang lại lợi thế lớn về mặt thương hiệu và trải nghiệm khách hàng – đặc biệt với nhóm người tiêu dùng cao cấp.
3.4. Mô hình tự phục vụ (Self-service)
Self-service là xu hướng mới trong ngành dịch vụ, cho phép khách hàng chủ động lựa chọn món ăn, thanh toán và phục vụ bản thân thông qua các công nghệ như mã QR, menu điện tử, máy thanh toán tự động…
Lợi ích của mô hình này là tối ưu nhân sự, giảm chi phí vận hành mà vẫn mang lại trải nghiệm nhanh – tiện – riêng tư. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần đầu tư kỹ về mặt công nghệ và hướng dẫn sử dụng để đảm bảo khách hàng dễ tiếp cận.
3.5. Mô hình tích hợp tiện ích (All-in-shop)
All-in-shop là mô hình F&B tích hợp trong không gian bán lẻ lớn như siêu thị, trung tâm thương mại. Khách hàng có thể vừa mua sắm, vừa dùng bữa nhanh với nhiều lựa chọn tiện lợi: từ đồ uống, thức ăn nhanh cho đến thực phẩm chế biến sẵn.
Mô hình này tối ưu dòng khách sẵn có tại các địa điểm mua sắm, mang lại nguồn doanh thu ổn định nhờ thói quen tiêu dùng kết hợp nhiều mục đích.
3.6. Mô hình One-stop Dining – Ăn uống đa trải nghiệm
Khác với mô hình truyền thống chỉ phục vụ một dòng sản phẩm, One-stop Dining mang đến cho khách hàng trải nghiệm toàn diện: ẩm thực, đồ uống, tráng miệng và cả không gian thư giãn trong cùng một điểm đến.
Đây là mô hình đang được nhiều chuỗi nhà hàng hiện đại áp dụng nhằm kéo dài thời gian lưu trú của khách hàng và tăng giá trị đơn hàng. Tuy nhiên, để vận hành hiệu quả, đòi hỏi hệ thống vận hành chuyên nghiệp và đội ngũ nhân sự đa năng.
Xem thêm: Những Thương Hiệu Trà Sữa Nhượng Quyền Được Săn Đón Năm 2025
4. Xu hướng các mô hình kinh doanh F&B 2025
Bước vào năm 2025, ngành F&B tại Việt Nam chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ không chỉ về hành vi tiêu dùng mà còn ở cách doanh nghiệp lựa chọn mô hình vận hành. Dưới đây là xu hướng các mô hình kinh doanh F&B nổi bật được dự báo sẽ định hình tương lai ngành F&B trong năm nay và các năm tới.
4.1. Mô hình F&B chú trọng sức khỏe: Healthy & Plant-based lên ngôi
Lối sống lành mạnh không còn là trào lưu nhất thời mà đang dần trở thành một phần thiết yếu trong thói quen tiêu dùng, đặc biệt ở nhóm khách hàng trẻ và trung lưu. Điều này tạo ra làn sóng nở rộ các mô hình kinh doanh sản phẩm “healthy” và “plant-based”.
Không chỉ đơn thuần đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, các sản phẩm này còn đi kèm yếu tố thẩm mỹ, trải nghiệm cá nhân hóa (customized orders), và định vị phong cách sống – giúp các thương hiệu dễ dàng xây dựng cộng đồng trung thành.
4.2. Kết hợp mô hình Online – Offline (O2O)
Thay vì mở quán lớn, chi phí cao và khó xoay vòng vốn, nhiều chủ kinh doanh đồ uống online lựa chọn mô hình quán nhỏ tập trung phục vụ trực tiếp tại chỗ kết hợp bán hàng qua các nền tảng online như ShopeeFood, GrabFood, TikTok Shop, hoặc tự xây dựng hệ thống giao hàng riêng.
Sự kết hợp giữa bán hàng vật lý (offline) và kênh số (online) giúp mở rộng phạm vi tiếp cận khách hàng, tăng doanh thu mà không làm đội chi phí vận hành. Trong bối cảnh người tiêu dùng Việt ngày càng quen thuộc với việc đặt đồ ăn trực tuyến, đây là mô hình linh hoạt và dễ nhân rộng.
4.3. Dark Kitchen đa thương hiệu: Tối ưu bếp – Tối đa đơn hàng
Khái niệm Dark Kitchen (hay còn gọi là ghost kitchen/cloud kitchen) – nhà bếp không có không gian phục vụ khách – đã xuất hiện vài năm trở lại đây, nhưng bước sang 2025, mô hình này tiến hóa lên một cấp độ mới: phục vụ nhiều thương hiệu cùng lúc trong một khu bếp chung.
Mỗi “bếp tối” giờ đây có thể vận hành 2–5 thương hiệu đồ ăn – thức uống khác nhau, với menu riêng, nhận diện riêng nhưng dùng chung cơ sở hạ tầng và nhân lực. Mô hình này giúp tiết kiệm chi phí thuê mặt bằng, giảm thời gian đào tạo, tối ưu chuỗi cung ứng và đặc biệt hiệu quả cho đơn hàng delivery – xu hướng tiêu dùng ngày càng tăng.
4.4. Ứng dụng công nghệ và AI vào quản lý vận hành
Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ tự động hóa đang tạo nên cuộc cách mạng trong cách các mô hình F&B vận hành và phát triển. Những công nghệ phổ biến bao gồm:
Hệ thống POS tích hợp AI dự đoán hành vi tiêu dùng
- Gọi món qua mã QR, tablet không cần nhân viên phục vụ
- Tự động quản lý tồn kho, báo cáo doanh thu – chi phí theo thời gian thực
- AI hỗ trợ xây dựng chiến lược giá và gợi ý combo tăng doanh thu
Việc áp dụng công nghệ giúp giảm chi phí nhân sự, tối ưu vận hành và ra quyết định nhanh hơn, đặc biệt quan trọng với các doanh nghiệp muốn nhân rộng quy mô hoặc vận hành mô hình đa điểm.
4.5. Mô hình Pop-up & sự kiện cộng hưởng
Mô hình quán pop-up, hợp tác thương hiệu hoặc tổ chức các sự kiện trải nghiệm ngắn hạn (1–2 tháng) đang trở thành công cụ marketing hiệu quả thay cho quảng cáo truyền thống. Ưu điểm của hình thức này là:
- Tạo được “buzz” truyền thông nhanh chóng
- Thử nghiệm sản phẩm/mô hình mới trước khi đầu tư dài hạn
- Tăng tính cộng đồng, hợp tác chéo giữa các thương hiệu cùng nhóm khách hàng
Đặc biệt, các thương hiệu trẻ đang tận dụng mô hình pop-up như một chiến thuật ra mắt linh hoạt, từ đó đánh giá phản ứng thị trường với chi phí thấp hơn nhiều so với mở quán cố định.
4.6. Trải nghiệm đa giác quan
Khách hàng hiện đại không chỉ đến quán để nạp năng lượng, họ đến để trải nghiệm. Do đó, nhiều thương hiệu F&B đang tập trung vào xây dựng không gian đánh vào cảm xúc – hay còn gọi là trải nghiệm đa giác quan:
- Ánh sáng, mùi hương (scent marketing), âm nhạc được thiết kế nhất quán
- Decor phù hợp với định vị thương hiệu (retro, tối giản, công nghệ…)
- Khu vực check-in, trải nghiệm sản phẩm tương tác, quầy bar mở…
Chiến lược này không chỉ giúp khách hàng ghi nhớ lâu hơn mà còn tăng khả năng lan tỏa trên mạng xã hội, nhờ hiệu ứng hình ảnh và nội dung do chính khách hàng tạo ra (user-generated content).
Xem thêm: Những Sai Lầm Chí Mạng Khi Bắt Đầu Mô Hình Kinh Doanh Nhượng Quyền Trực Tuyến Mà Bạn Cần Biết
5. Gợi ý chiến lược lựa chọn mô hình F&B phù hợp năm 2025
Dưới đây là những gợi ý chiến lược cần cân nhắc kỹ trước khi quyết định đầu tư vào bất kỳ mô hình F&B nào. Cụ thể:
5.1. Xác định rõ phân khúc khách hàng và ngân sách đầu tư
Bước đầu tiên và quan trọng nhất là xác định đối tượng khách hàng mục tiêu: Họ là ai? Sống ở đâu? Thói quen chi tiêu và hành vi ăn uống như thế nào? Một khi hiểu được điều này, bạn sẽ biết nên thiết kế sản phẩm – không gian – mức giá như thế nào để phù hợp.
Tùy theo mức vốn hiện có, bạn có thể cân nhắc các mô hình phù hợp:
- Vốn nhỏ dưới 200 triệu: Phù hợp với mô hình kiosk, xe đẩy hoặc take-away đơn giản, nhắm vào phân khúc học sinh – sinh viên, công nhân, khách vãng lai. Ưu tiên nhóm đồ uống đơn giản, dễ sản xuất như trà sữa, trà trái cây.
- Vốn trung bình từ 200 – 800 triệu: Có thể triển khai quán nhỏ, tập trung vào concept cụ thể như healthy bar, cafe take-away, tiệm bánh kèm nước uống. Mô hình này phù hợp với nhóm dân văn phòng hoặc gia đình trẻ ở khu vực dân cư đông đúc.
- Vốn lớn trên 1 tỷ đồng: Có thể đầu tư vào nhà hàng chỉn chu hoặc hệ thống dark kitchen chuyên biệt phục vụ delivery. Mục tiêu có thể nhắm đến nhóm khách có thu nhập cao, du khách quốc tế hoặc các khu vực trung tâm thương mại.
5.2. Chọn mô hình phù hợp với đặc điểm địa lý – vị trí kinh doanh
Địa điểm là yếu tố quyết định tới khả năng tiếp cận khách hàng. Dưới đây là một vài gợi ý kết hợp giữa mô hình và vị trí để tối ưu hiệu quả kinh doanh:
- Quận trung tâm, khu văn phòng: Phù hợp với các mô hình cafe, healthy bar, tiệm bánh tích hợp coworking hoặc dịch vụ nhanh – sạch – tiện lợi.
- Khu dân cư, ngoại ô: Ưu tiên mô hình ghost kitchen hoặc kiosk nhỏ phục vụ giao hàng. Chi phí thuê thấp, dễ xoay vòng vốn, phù hợp với kinh doanh online-first.
- Khu có view tự nhiên, vườn hoặc nghỉ dưỡng: Có thể triển khai các mô hình F&B kết hợp không gian trải nghiệm, picnic hoặc sự kiện ngoài trời – tạo lợi thế cạnh tranh thông qua trải nghiệm cảm xúc.
5.3. Am hiểu mô hình vận hành và tỷ suất lợi nhuận
Không phải mô hình nào cũng có tỷ suất lợi nhuận cao như tưởng tượng. Bạn cần phân tích kỹ các yếu tố tài chính như:
- Chi phí đầu tư ban đầu (thiết bị, mặt bằng, nguyên liệu)
- Chi phí vận hành cố định (nhân sự, điện nước, marketing)
- Tỷ lệ lãi gộp trên từng sản phẩm
- Thời gian hoàn vốn dự kiến (thường từ 12–24 tháng)
- Vòng đời thiết bị, khấu hao tài sản và chi phí sửa chữa
Từ đó, chọn mô hình không chỉ phù hợp với sở thích cá nhân mà còn có tiềm năng sinh lời thực tế, bền vững và quản lý được trong dài hạn.
5.4. Ưu tiên mô hình linh hoạt, dễ điều chỉnh theo thị trường
Trong một thị trường biến động như F&B, tính linh hoạt là yếu tố sống còn. Những mô hình có khả năng “xoay chuyển” nhanh như cloud kitchen, ghost kitchen hoặc pop-up store sẽ giúp bạn dễ dàng:
- Thử nghiệm sản phẩm mới mà không tốn nhiều chi phí cố định
- Thay đổi menu, định vị thương hiệu theo thị hiếu khách hàng
- Rút lui khỏi thị trường nhanh chóng nếu không hiệu quả
Đặc biệt, nếu bạn là người mới hoặc đang khởi nghiệp với vốn hạn chế, hãy bắt đầu với mô hình dễ kiểm soát – rồi mới nhân rộng sau khi tìm được “fit” với thị trường.
5.5. Đầu tư bài bản vào thương hiệu và marketing ngay từ đầu
Dù chọn mô hình nào, thương hiệu vẫn là thứ giúp bạn ghi nhớ trong tâm trí khách hàng. Một mô hình F&B thành công năm 2025 không thể thiếu các yếu tố sau:
- Câu chuyện thương hiệu rõ ràng: Vì sao bạn kinh doanh? Bạn khác gì các thương hiệu khác?
- Hình ảnh nhận diện chuyên nghiệp: Logo, màu sắc, bao bì, đồng phục…
- Truyền thông tích hợp: Kết hợp social media (Facebook, Instagram, TikTok), sàn giao đồ ăn (GrabFood, ShopeeFood), chạy quảng cáo và sử dụng KOLs nếu có thể.
Marketing F&B hiện đại không còn chỉ là đăng bài “món ngon mỗi ngày”. Nó cần cá tính, sáng tạo và tập trung vào trải nghiệm của khách hàng để tạo độ lan tỏa, viral.
Lời kết:
Năm 2025 là thời điểm mà các mô hình kinh doanh F&B buộc phải đổi mới, tối ưu vận hành và cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng để tồn tại và phát triển. Những ai dám đón đầu xu hướng, đầu tư đúng mô hình và xây dựng thương hiệu bền vững sẽ nắm lợi thế cạnh tranh dài hạn trong một thị trường ngày càng khắt khe. Dù chọn mô hình nào, điều quan trọng là sự thấu hiểu thị trường, linh hoạt trong triển khai và cam kết lâu dài với chất lượng – đó chính là chìa khóa thành công cho mọi chiến lược F&B trong giai đoạn tới.
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết, đừng quên ghé thăm website COOLERCITY.VN để khám những thông tin mới nhất về thị trường F&B và mô hình kinh doanh nhượng quyền ngành hàng đồ uống nhé!
Bạn có thể liên hệ Hotline: 0889.670.888 hoặc liên hệ Facebook Cooler City – Icecream & Tea để được tư vấn và đặt hàng nhanh trong thời gian nhanh nhất.